Yenidoğan gruba yönelik belirli test ve taramalar yapılmaktadır. Topuk kanı ve işitme testi gibi belirli taramalar gerçekleştirilir. Kalça çıkıkları gibi doğuma bağlı sebeplerden kaynaklanan ortopedik hastalıklar meydana gelir. Diğer kalça çıkığı türlerinden farklı olarak gelişimsel kalça displazisi, yalnızca doğumdan kaynaklı sebepler sonucunda oluşur.

Kalça çıkıkları, bebeklik döneminde teşhis edilmesi gerekmektedir. Femur başı olarak bilinen uyluk kemiğinin baş kısmı, kalça eklemi yuvasına tam oturmadığı durumlara denir. Bu sebeple kalça eklemi yapısal olarak gevşemiş bir pozisyondadır. Gelişimsel kalça displazisi olarak adlandırılan bu ortopedik bozukluk bebeklerin hareket alanını sınırlamaktadır. 

Gelişimsel Kalça Displazisi Nedir?

Gelişimsel süreçler boyunca ortaya çıkan çeşitli hastalıklar mevcuttur. Uzman doktorlar tarafından özellikle erken yaşlarda teşhis edilmesinin sağladığı çok sayıda avantajlar bulunur. Bu hastalıklardan biri olan gelişimsel kalça displazisi, bebeklik döneminin ilk aylarında oldukça basit yöntemlerle tedavi edilebilir.

Bebeklik çağında kas ve iskelet sistemini olumsuz yönden etkilemektedir. Belirtilerin saptandığı ilk aşamalarda kalça ekleminde bazı bozukluklar görülür. Ancak bebek, aylar içerisinde büyümesi sürdükçe gelişimsel kalça displazisi olarak tanımlanan ortopedik hastalığa dönüşür.

Hastanın ortopedik sağlığı açısından tedavisi geciktiği zaman kalça protezi uygulanmaktadır. Cerrahi müdahale tekniklerinden yararlanılarak iyileşme sağlanır. Böylelikle yetişkinlik dönemine yansıyan kalça sorunlarının önüne geçilir.   

Gelişimsel Kalça Displazisi Risk Faktörleri

Kız çocuklarında daha sık rastlandığı bilinir. Gelişimsel kalça displazisi rahatsızlığının ortaya çıkmasında anne karnındaki genetik etkenler de etkili olmaktadır.  İlk çocuklarda kalça çıkığı oluşma ihtimali daha yüksektir. Riskli gebelikler ve anne karnında makat pozisyonu adı verilen duruş sebebiyle kalça çıkığı teşhisi ile bebekler dünyaya gelir.

Ek olarak bakım veren bireylerin bebeği kucaklama biçimleri de kalça ekleminin deforme olmasına neden olur. Gelişimsel kalça displazisi, aynı zamanda yürüme işlevlerini geliştirmesi adına kullanılan araçlar sonucunda da gelişen bir rahatsızlıktır. Yürüteç gibi destekleyici cihazlar, bazı bebeklerin ortopedik gelişimlerini olumsuz yönde etkiler. Çocukluk dönemine yansıyan gelişimsel sıkıntılar yaratabilir.

Aile üyelerinde femur başının kalça eklemine tam oturmaması olarak bilinen kalça çıkığı görülebilir. Genetik sebepler dolayısıyla bebeklerde iskelet yapılarında anomalilere rastlanabilir. Gün içerisinde dar kalıplarda kıyafetler giydirilmesi de bebeğin duruşuna zarar verebilir.

Gelişimsel Kalça Displazisi Belirtileri

Teşhis aşamasında uzman doktorlar tarafından önerilen birtakım unsurlar bulunur. Eğer bebeğin eklem gelişimlerinde ve kas-iskelet yapısında en küçük bir bozukluk saptanırsa pediatrik ortopedi uzmanına başvurulmalıdır. Gelişimsel kalça displazisi, bu rahatsızlıklardan biridir ve hastanın yürüme evresine geçmeden teşhis edilmesi amaçlanır.

Ortopedi uzmanlarının fiziki muayene esnasında fark ettikleri bazı belirtiler bulunur. Bacak boyunun farklı değerler ölçülmesi bunlardan biridir. Doktor kontrolleri sırasında yapılan düzenli muayeneler ile teşhis edilir.

Bir diğer belirti ise anne karnında bebeğin gelişimi için gerekli olan sıvının yeterli miktarda bulunmaması olumsuz yönde etkilemektedir. Genellikle kız çocuklarında ve tek taraflı olarak kalça çıkığına daha çok rastlanmaktadır.

Ek olarak ebeveynler tarafından bebeğin rutin bakımları yapılırken de fark edilir. Örneğin vücudun deri yapısında anatomik olarak anlamlandırılamayan kavisler olabilir. Son olarak yeni adım atmaya başladığında diğer bebeklere kıyasla eklem becerilerinin daha geç geliştiği gözlemlenebilir.

Basit düzeyde yapılan hareketler esnasında kalça ekleminden sesler gelmektedir. Sayılan belirtiler ebeveynler tarafından gözlemlendiği zaman ortopedi uzmanına başvurulmalıdır. Gelişimsel kalça displazisi tedavi süreci ve etkili bir iyileşme için önemli rol oynamaktadır.

Gelişimsel Kalça Displazisi Tedavi Yöntemleri

Gelişimsel nedenler sonucunda oluşan kalça çıkığının tedavi edilmesi gereklidir. İleri düzeylerinde bebeklerin topallayarak veya aksayarak yürümeyi sürdürdüğü gözlemlenir. Aynı zamanda kalça ekleminde şiddetli ağrılar da eşlik etmektedir. Geç çocukluk döneminde kalça ekleminin aşınması durumuna kadar ilerlemektedir.

Gelişimsel kalça displazisi, erken seviyelerde teşhis edildiğinde bandaj uygulaması gibi yöntemlerle tedavi edilebilir. İlk altı aya kadar bebeklerde bandajlama ile tedavi yöntemi etkili olmaktadır. Ancak ilerleyen dönemlerde anestezi altında kalça bölgesine uygulanan alçı uygulaması yapılır. İyileşmenin gerçekleşmesi adına en az altı hafta boyunca uygulanması gerekir.

Kullanılan tedavi yöntemi, kalça çıkığının derecesi ve hastanın sağlık durumuna göre değişkenlik gösterir.  Pediatrik ortopedi uzmanı ve fizik tedavi uzmanı işbirliğinde tedavi planı kararlaştırılır. Hastanın şikayetleri ve güncel sağlık durumu doğrultusunda en uygun yöntem belirlenir.

Sargı, atel, bandaj ve alçı tekniklerinin yeterli olmadığı durumlarda ameliyat gibi cerrahi yöntemlere başvurulur. Gelişimsel kalça displazisi rahatsızlığının ileri seviyelerde teşhis edildiğinde ortopedi uzmanı tarafından ameliyat teknikleri, iyileşme sürecine katkı sağlamaktadır. Femur başı ile kalça eklemi yuvası arasındaki bağlantıyı kurarak ortopedik açıdan sağlıklı formu geri kazandırır. 

Gelişimsel Kalça Displazisi ve İyileşme Süreci

Tedavi süreci sonrasında kalça ekleminin takibi yapılmalıdır. Ultrason ve röntgen görüntüleme teknikleri ile hastada gelişimsel kalça displazisi oluşma ihtimalinin önüne geçilir. Ortopedi uzmanının gerekli gördüğü durumlarda fizik tedavi teknikleri kullanılır. Fizyoterapist eşliğinde planan tedavi sonrasındaki sürecin kalça eklemi sağlığı açısından oldukça etkilidir.

Yetişkinlik dönemi gibi ilerleyen yıllarda kişinin günlük aktivitelerini gerçekleştirirken hareket kısıtlamasını ortadan kaldırır.  Tek taraflı veya çift taraflı biçimlerde gerçekleşebilen kalça çıkığı, erken doğum ya da çoğul gebelik hallerinde karşılaşılan ortopedik bir sağlık sorunudur.

Gelişimsel Kalça Displazisi Nasıl Önlenir?

Bebeklerde sıklıkla karşılaşılan kalça çıkığı riskini önlemenin kesin bir yolu bulunmamaktadır. Doğum sonrasındaki ilk ayların içerisinde gözle görülür bir şekilde anlaşılabilir. Gelişimsel kalça displazisi ve benzeri pek çok ortopedik rahatsızlık bulunmaktadır. Önemli olan noktalardan biri, alanında uzman doktor ve aile tarafından erken seviyelerde iken teşhis edilip tedavi aşamalarına geçmesidir.

Kundaklama ve sıkı biçimli kıyafetler, bebek üzerinde kullanılmamalıdır. Kas-iskelet sisteminin gelişimi açısından önleyici tedbirler arasındadır. Kemik gelişiminin devam ettiği ilk haftalarda bebeği kucağa alırken dikkat edilmesi tavsiye edilir.

Düzenli olarak ortopedi uzmanı tarafından fiziksel muayene yapılmalıdır. Kalça röntgeni çekilerek herhangi bir kayma durumu varsa ayrıntılı bir şekilde takip edilir. Erken teşhis sayesinde olumsuz etkileri ileri dönemlerde görülmeyecektir. Böylelikle vücudun temel işleyişleri bağımsız bir şekilde sürdürülür. 

ORTOPEDİ VE TRAVMATOLOJİ UZMANI
prof. dr. hasan hilmi muratlı