Omurgada bulunan disklerin yerinden kayması veya çatlaması sonucu sinirlere baskı yapması durumudur. Bel fıtığı, ağrı, uyuşma ve kas güçsüzlüğüne yol açabilir. Genellikle bel bölgesinde hissedilir ve bacaklara vurabilir. Fiziksel aktiviteler, kötü duruş veya yaşlanma bu durumu tetikleyebilir. Tedavi genellikle dinlenme, fizik tedavi ve bazen cerrahi müdahale ile yapılır.
Bel Fıtığı Belirtileri Nelerdir?
En yaygın belirtisi sırtın alt kısmında şiddetli ağrıdır. Ağrı, genellikle tek taraflıdır ancak her iki tarafta da hissedilebilir. Bel fıtığı, sinirlere baskı yaparak bacaklarda ağrıya neden olabilir. Bu ağrı, bacak boyunca, özellikle diz ve kalça bölgesine kadar yayılabilir. Sinirlere baskı yaptığı için bacaklarda uyuşma veya karıncalanma hissi yaşanabilir. Bu durum genellikle bacağın bir tarafında olur. Bu durumu yaşayan kişilerde bacaklarda zayıflık hissi oluşabilir.
Özellikle bacakları kaldırmakta zorlanabilirler. Beldeki ağrı nedeniyle hareket etme zorluğu yaşanabilir. Otururken, kalkarken veya yataktan kalkarken ağrı artabilir. Daha ileri seviyelerde, idrar veya dışkı kontrolünü etkileyebilir. Bu duruma cauda equina sendromu denir ve acil tıbbi müdahale gerektirir. Özellikle öne eğilme, uzun süre oturma veya kalkma gibi hareketlerle ağrı şiddetlenebilir. Bel fıtığı belirtileri genellikle bir veya birkaçını içerir ve zaman içinde değişebilir. Eğer şiddetli ağrı veya sinirsel belirtiler (uyuşturma, zayıflama, idrar tutamama vb.) yaşanıyorsa, bir doktora başvurulması önemlidir.
Bel Fıtığı Neden Olur?
Zamanla, omurga diskleri doğal olarak eskir ve esnekliklerini kaybederler. Bu süreçte disklerdeki su oranı azalır ve disklerin yapısı zayıflar. Yaş ilerledikçe bel fıtığı riski artar. Ağır bir nesne kaldırırken yanlış bir pozisyonda olmak, yol açabilir. Yanlış şekilde belin bükülmesi veya ani hareketler yapmak, diskin yerinden kaymasına neden olur. Ailede bu durumun geçmişi olan bireylerde bu rahatsızlık daha sık görülebilir. Genetik yatkınlık, disklerin zayıf olmasına veya aşırı basınca karşı hassasiyet göstermesine neden olabilir. Aşırı kilo, omurgaya ekstra baskı uygular. Bu, omurga disklerinin daha hızlı yıpranmasına yol açabilir. Fazla kilolu olmak, fıtığın gelişme riskini artıran önemli bir faktördür.
Düzenli egzersiz yapmamak, kasları güçsüz bırakır ve omurgayı destekleyen kas yapısını zayıflatır. Güçsüz kaslar omurgaya yeterince destek veremez ve disklerin kaymasına yol açabilir. Sigara içmek, kan dolaşımını olumsuz etkiler ve disklerin beslenmesini engeller. Bu da disklerin daha hızlı yıpranmasına neden olabilir. Uzun süreli oturma, kötü duruş alışkanlıkları ve hareketsizlik, bel bölgesinde disklerin aşırı baskı altında kalmasına neden olur. Bu durum zamanla fıtığa yol açabilir. Sonuç olarak bel fıtığı, çeşitli faktörlerin bir araya gelmesiyle oluşabilen bir durumdur. Sağlıklı bir yaşam tarzı, düzenli egzersiz ve doğru vücut duruşu gibi önlemlerle riski azaltmak mümkündür.
Bel Fıtığı Nasıl Tedavi Edilir?
Konservatif tedavi, erken evrelerde ve hafif vakalarda tercih edilen ilk tedavi yöntemidir. Fıtığa bağlı ağrıları hafifletmek için genellikle ağrı kesiciler, anti-inflamatuar ilaçlar veya kas gevşetici ilaçlar kullanılır. Bel fıtığı tedavisinde fizik tedavi oldukça etkili olabilir. Fiziksel terapistler, omurgayı doğru pozisyonda tutmaya yardımcı olacak egzersizler önerir. Ağrı ve iltihaplanmayı azaltmak için sıcak ve soğuk kompresler kullanılabilir. Epidural steroid enjeksiyonları, fıtığın neden olduğu ağrıyı hafifletmek için sinir köküne steroid enjeksiyon yapılmasını içerir. Bu tedavi, özellikle ilaçlar ve fizik tedavi ile sonuç alınamayan hastalar için bir seçenek olabilir. Cerrahi müdahale, tedavide son çare olarak kabul edilir.
Hastanın şiddetli ağrıları devam ediyorsa ve diğer tedavi yöntemleriyle sonuç alınamıyorsa tercih edilir. Fıtığın bulunduğu bölgedeki diskten bir parça çıkarılır. Bu, sinir köküne uygulanan baskıyı azaltır. Laminektomi, omurgada basıncı azaltmak amacıyla omurga kemiklerinin bir kısmının çıkarılmasını içerir. İleri seviyedeki vakalarda, omurların birleştirilmesi gerekebilir. Bu işlem, omurgayı stabilize eder ve ağrıyı hafifletir. Tedavide alternatif tedavi yöntemleri de bazı hastalar için faydalı olabilir. Fıtığa bağlı ağrıları hafifletmek için akupunktur uygulaması yapılabilir. Kas gerginliklerini ve ağrıları hafifletmek için masaj terapisi etkili bir yöntem olabilir. Omurga hizasını düzenleyerek fıtığa bağlı ağrıyı azaltmaya yönelik uygulamalar yapılabilir. Sonuç olarak, bel fıtığı tedavi yöntemleri, hastanın durumuna göre çeşitlenebilir. Erken teşhis ve uygun tedavi ile hastalar genellikle başarılı bir şekilde iyileşebilir. Ancak tedavi seçeneklerinin doktor kontrolünde belirlenmesi büyük önem taşır.