Kemik yapısında ve eklemlerdeki bozulmalar, insanların her dönemde yaşadığı ortopedik sorunlardan biridir. Özellikle kalça ekleminde şiddetli ağrılara sebep olmaktadır. Bebeklikten yaşlılığa kalça problemleri doğuma bağlı, travma sonrası ve yaşlanmaya bağlı etkenler sonucunda ortaya çıkar. 

Teşhis aşamasında manyetik rezonans, bilgisayarlı tomografi, ultrason ve kalça röntgeni gibi görüntüleme tekniklerine başvurulur. Bu sayede bölgedeki hasarlı dokuyu detaylı olarak teşhis edilir. Erken yaşlarda tedavi edilmesi oldukça önemlidir. Özellikle erken yaşlarda kas ve iskelet sisteminin gelişimi açısından kritik öneme sahiptir. 

Bebeklikten Yaşlılığa Kalça Problemleri Nedir?

Ortopedi sağlığı açısından belli başlı noktalarda birtakım sorunlar ön plana çıkar. Ayak, ayak bileği, diz ve kalça eklemleri olarak üç ana başlığa ayrılır. Gün içerisinde yapılan aktiviteleri işlevsel açıdan fazlasıyla etkilemesi nedeniyle tedavi edilmelidir. Bebeklikten yaşlılığa kalça problemleri, çok sayıda hastanın ortopedi ve travmatoloji uzmanlarına başvurmaktadır.

Kalça eklemi, gövdeyi bacaklarla bağlayan bir yapıdır. Bu nedenle insan anatomisinde belirleyici rol oynamaktadır. Fonksiyonel anlamda günlük aktiviteleri yerine getirirken aktif olarak kullanılır. Yürüyüş, merdiven kullanımı, spor faaliyetleri esnasındaki eylemlerde görev alır. Dolayısıyla kalça eklemlerinin zarar görmesi halinde kişinin yaşam kalitesi bozulur.

Bebeklikten yaşlılığa kalça problemleri, genetik etkenler, travma oluşumu ve yaşlılığa bağlı nedenlerden kaynaklanır. Bebekler arasında kalça çıkığı gibi çeşitli ortopedik hastalık görülür. Yetişkin hastalarda ise romatizmal ağrılar ve kireçlenme gibi nedenlerden dolayı kalça problemlerine rastlanır.

Kalça Problemleri Nelerdir?

Gelişimsel kalça displazisi, perthes hastalığı, kalça çıkığı ve eklem iltihaplanması bebeklik çağında oluşan kalça problemleri arasındadır. Yaşlılık döneminde romatizma, kireçlenme ve kalça eklemi kırılması gibi durumlar ortopedik rahatsızlıklara neden olmaktadır. Uzman doktor tarafından yapılan muayenenin ardından ultrason, kalça röntgeni ve manyetik rezonans görüntüleme cihazıyla teşhis edilir.

Kalça eklemi, vücudun işleyişi açısından kritik bir merkez olup hareketli bir yapıya sahiptir. Kalça problemleri, kıkırdak veya kas dokusundaki hasarların meydana gelmesinde bazı etkenler söz konusudur. Doku zedelenmesi, kıkırdak yapısının incelmesi ve kireçlenme bunlara örnektir. Ek olarak romatizma ve iltihaplı dokular, bazı hastalarda ileri seviyelerde izlenebilir.

Bebeklikten yaşlılığa kalça problemleri türü ve boyutuna bağlı olarak değişmektedir. Aşağıdaki gibi sıralanabilir.

• Osteoartrit: İnsan vücudundaki eklemlerin kireçlenmesi ve kıkırdak yapısının bozulması durumudur. Hastalarda yaşa bağlı olarak görülme oranının arttığı bilinir. Kıkırdak yapısının yıllar içerisinde aşınma ve incelmesiyle beraber zarar görmesidir. Kalça ekleminde görülen osteoartrit için gelişimsel kalça displazisi ve diğer genetik etkenler risk unsuru oluşturur.

• Osteoporoz:Kemik erimesi olarak bilinen kalça eklemi sorunudur. Yaşlanmaya bağlı olarak sıklıkla teşhis edilmektedir.
• Trokanterik Bursit: Kalça ve uyluk kemiği etrafında görülür. Yumuşak dokuların zedelenmesinden kaynaklanan şiddetli ağrı ve yanma hissi, hastalığın belirtileri arasındadır. Kalça eklemi etrafındaki kemiklerin işleyişini sağlayan sıvı içerisinde enfeksiyon oluşmaktadır. Düzenli olarak spor yapan kişilerde daha sık rastlanan ortopedik bir hastalıktır.
• Gelişimsel Kalça Displazisi: Bebeğin anne karnında gelişim süreci içerisinde kalça ekleminin deformeye uğramasıdır. Hastalığın oluşum sebebi tam olarak bilinmemekle beraber tedavi imkânı bulunur. İlk altı ay içerisinde teşhis edilmelidir. Böylelikle etkilerin yetişkinlik dönemine yansımaması hedeflenir.
• Kalça Çıkığı: Doğumsal kalça çıkığından farklı olarak eklemi bir arada tutan bağlantının ciddi boyutta kopmasıdır. Bebeklikten yaşlılığa kalça problemleri arasında olumsuz etkileri uzun yıllar devam ettiği gözlemlenir.
• Kas zedelenmesi: Kalça eklemi ağrılarına yol açan ortopedik rahatsızlıklardan bir diğeri kas zedelenmesidir. Travmaya bağlı olarak pek çok hastanın yaşadığı bir sorundur. Şiddetli ağrı ve hareket kısıtlamasına neden olduğu bilinir.
• Labrum Yırtıkları: Labrum, kıkırdak yapısı ve işleyişi açısından gerekli olan sıvının bulunması nedeniyle kritik role sahiptir. Kalça menisküsünün doku kaybına uğraması sonucunda kalça ağrıları yaşanmaktadır. Kaslarda renk değişimleri ve güç kaybı görülebilir. Düzenli olarak spor yapan kişilerde tendon yırtılması sıklıkla görülen bir durumdur. Labrum yırtıklarına, kemik yapısı ve kalça zedelenmeleri sebep olmaktadır. Kalça çıkığı, doku hasarları ve gelişimsel kalça displazisi de eklenebilir.   

• Kalça Kırıkları: Kişinin günlük işlerini yerine getirebilmesi için kalça eklemi ortopedik açıdan sağlıklı olması gerekir. Ancak yıllar içerisinde kemik erimesi ve travma oluşumu nedeniyle kalça ekleminde kırılma meydana gelir. Genellikle yaşlılar arasında yaygın olarak görülmektedir. Genç yaşta ise trafik kazaları ve benzeri olaylar sonrasında kalça eklemi darbe alarak kırıklar yaşanabilir.

Tanı aşamasında ise hastanın oturma ve yürüyüş gibi eylemleri gerçekleştirmesi zorlaşır. Hasar alan kalça eklemi nedeniyle bacaklarda boy farkı görülür. Biçimsel özellikleri bakımından deforme olduğu görülür. Tedavi sürecinde ise kalça protezi ameliyatına başvurulur. Cerrahi yöntemlerle sayesinde hastanın gereksinimlerine uygun olarak iyileşme sağlanır.

• İltihaplanma: Vücudun genel yapısında görülen eklemlerde iltihaplanma, bebeklikten yaşlılığa kalça problemleri arasındadır. Ağrı, sıcaklık artışı ve işlevsel anlamda güç kaybı, hastaların yaşadığı belirtilerdendir. Artrit yani eklem iltihabı oluşumunun çeşitleri değişkenlik gösterir. Bağışıklık sistemine ve kıkırdak dokusuna hasar verdiği bilinir. Osteoartrit, kalça eklemi üzerinde teşhis edilen iltihap çeşitlerindendir.

İltihaplı romatizma diğer adıyla ankilozan spondilit, omurga yüzeyinde ağrılar ve duruş bozukluklarına görüşür. Nedeni tam olarak bilinmemekle beraber kişinin yaşam koşulları iyileştirilebilir. 

Bebeklikten Yaşlılığa Kalça Problemleri ve Belirtileri

Ortopedi ve travmatoloji uzmanlığı çerçevesinde kalça eklemi rahatsızlıklarının teşhis edilmektedir. Eklemlerin hareketli veya hareketsiz olduğu durumlarda kalça ağrısı fark edilir. Vücudun hangi ekleminde ağrının olduğu hastadan hastaya değişkenlik gösterir. Bu ağrılar uzun süre boyunca devam ettiğinde ortopedi alanında uzman doktora başvurulmalıdır. 

Bebeklikten yaşlılığa kalça problemleri, her yaşta görülebilen ve erken evrelerdeyken tedavi edilmesi gereken ortopedik bir sağlık sorunudur. Kalça zedelenmesi ve ani kazalardan dolayı oluşabilmektedir. Yürüyüş, merdiven çıkma, eğilme gibi eklem hareketi gerektiren pozisyonlarda şiddetli ağrı gözlemlenir. Bununla beraber ateşlenme ve halsizlik gibi belirtiler görülebilir.

Bebeklik döneminde görülen kalça problemleri tedavi edilmelidir. Yetişkinlik dönemine yansıması halinde ortopedik sağlık açısından ileri düzey sorunlara sebep olur. Femur başı kayması belirtileri, fiziki muayene aracılığıyla dışarıdan bakıldığından anlaşılır.

Kalça eklemi üzerindeki iltihaplanmanın teşhisi için gelişmiş tanı tekniklerine başvurulur. Bebeklerde, ilk 3 – 4 aylık zamana kadar fiziki muayene ve kalça ultrasonu yeterli olur. İleri dönemlerde ise radyolojik bir yöntem olarak kalça röntgenine ihtiyaç duyulur.      

Bütün ortopedik hastalıkların tanı aşamasında geçerli olan bazı tekniklerden de yararlanılabilir. Kronik hale gelen kalça problemleri için fizik muayene yapılır. Radyolojik görüntüleme teknikleri ile kemik yapısı ve yumuşak dokunun içerisindeki sorunlar ayrıntılı olarak incelenir.     

Kalça Problemleri Nasıl Tedavi Edilir?

Hastaların kalça eklemindeki hasarın boyutuna göre değişkenlik gösteren çeşitli tedavi yöntemi bulunmaktadır. Bebeklikten yaşlılığa kalça problemleri, hastanın şikâyetleri ve ortopedi uzmanının oluşturduğu tedavi planına göre belirlenir. Bebeklik döneminde anne karnında meydana gelen kalça eklemi deformeleri görülebilir. Uygulanan tedavide amaç, kemik gelişimi tamamlanmadan olumlu yönde sonuç almaktır. Çocukluk ve erişkinlik dönemine kadar uzayan ortopedik hastalıkların iyileşme süreci daha zor olduğu gözlemlenir.    

İlk olarak mevcut ağrıların giderilmesi için ilaç tedavisi uygulanır. Kemik erimesi, kalsiyum ve D vitamini eksikliği gibi etkenler de tedavi aşamasında dikkate alınır. Uzun döneme yayılan iyileşme süreçlerinde fizik tedavi uzmanı tarafından belirlenen egzersizler de tedavinin bir parçasıdır. Cerrahi müdahale gerektiren kalça eklemi rahatsızlıkları da bulunur. Kalça protezi ameliyatı, hastalara sıklıkla uygulanan tedavi seçeneklerindendir.

Hastaya uygulanacak tedavi yöntemi, ortopedi ve travmatoloji uzmanı tarafından yapılan tetkiklerin sonucunda belirlenir. Bütün tedavi süreci boyunca doktor kontrolleri düzenli olarak gerçekleştirilmelidir. 

ORTOPEDİ VE TRAVMATOLOJİ UZMANI
prof. dr. hasan hilmi muratlı