Düşme veya travma sonucu uyluk kemiğinin üst kısmında meydana gelen ciddi bir yaralanmadır. Kalça kırığı yaşlı bireylerde osteoporoz nedeniyle daha sık görülür. Belirtileri arasında şiddetli kalça ağrısı, hareket kısıtlılığı ve bacağın dışa dönmesi yer alır. Tedavi, cerrahi müdahale ve sonrasında fizik tedavi ve rehabilitasyon süreçlerini içerir. Kalça kırıkları, hızlı tıbbi müdahale gerektiren ciddi yaralanmalardır.
Kalça Kırığı Belirtileri Nelerdir?
Kalça bölgesinde yoğun ağrı en yaygın belirtidir. Ağrı genellikle kasık bölgesinde hissedilir ve bacağın hareket ettirilmesiyle artar. Etkilenen bacakta hareket kısıtlılığı veya tamamen hareket kaybı yaşanabilir. Kişi yürümekte veya ayağa kalkmakta zorlanır. Kalça ve çevresinde şişlik, morarma ve hassasiyet görülebilir. Etkilenen bacak, diğer bacakla karşılaştırıldığında daha kısa görünebilir.
Kırık olan bacakta ayak dışa doğru dönmüş olabilir. Bu, kalça kırığı yaşandığının tipik bir işaretidir. Kişi, yaralı bacağını koruma amacıyla farklı bir duruş sergileyebilir. Belirtilerin fark edilmesi durumunda, hemen tıbbi yardım alınmalıdır. Tedavi genellikle cerrahi müdahale gerektirir. Sonrasında fizik tedavi ve rehabilitasyon ile iyileşme süreci desteklenir.
Kalça Kırığı Neden Olur?
Yaşlılarda, kemiklerin zayıflaması (osteoporoz) nedeniyle düşmeler yol açabilir. Bu tür kırıklar genellikle evde, banyoda veya merdivenlerden düşme sonucu meydana gelir. Trafik kazası, spor yaralanması ve darbe gibi travmatik olaylar gençlerde neden olabilir. Kemik yoğunluğunun azalması, kemiklerin kırılgan hale gelmesine neden olur. Bu durum, özellikle menopoz sonrası kadınlarda yaygındır ve hafif darbeler bile kırıklara yol açabilir. Ailede osteoporoz veya kırık öyküsü olan bireylerde kalça kırığı riski daha yüksektir.
Kalçada ve çevresindeki kemiklerde bulunan kötü huylu tümörler, kemiklerin zayıflamasına neden olabilir. Kasların zayıf olması, düşme riskini artırır ve bu da kırıklara yol açabilir. Yetersiz kalsiyum alımı, sigara ve alkol kullanımı, hareketsiz yaşam tarzı kemik sağlığını olumsuz etkileyerek riski artırır. Parkinson hastalığı, felç gibi nörolojik rahatsızlıklar denge ve koordinasyonu etkiler düşme riskini artırır. Kalça kırığı ciddi yaralanmadır ve tedavi gerektirir. Erken tanı ve uygun tedavi, iyileşme sürecini hızlandırabilir. Komplikasyonları azaltabilir.
Kalça Kırığı Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Kırık minimal yer değiştirme gösteriyorsa ve hasta cerrahi risk taşıyorsa, bacak alçıya alınabilir. Hareketsiz hale getirilebilir. Ağrı kesiciler ve anti-inflamatuar ilaçlar kullanılarak ağrı kontrol altına alınır. Hareket kabiliyetini ve kas gücünü korumak için fizik tedavi uygulanır. Kapalı redüksiyon ve iç fiksasyon yöntemiyle kırık parçalar yerine oturtulur. Metal plakalar, vidalar veya çivilerle sabitlenir.
Dinamik kalça vidası ile kırık bölgeye yerleştirilen özel bir vida ve plaka sistemiyle kırık stabilize edilir. Ciddi kırıklarda veya eklem hasarı olduğunda, hasarlı bölge metal veya seramik protezlerle değiştirilir. Protezler total veya parsiyel olabilir. Total kalça protezi ile kalça ekleminin tamamı değiştirilir. Parsiyel kalça protezi yönteminde sadece femur başı değiştirilir, asetabulum (kalça soketi) korunur. İntramedüller çivileme, uzun kemik kırıkları için kullanılır.
Metal bir çivi kemiğin içine yerleştirilerek kırık stabilize edilir. Ameliyat sonrası hastanın hareket kabiliyetini geri kazanması ve kas gücünü artırması önemlidir. Bunun için düzenli fizik tedavi programları uygulanır. Ameliyat sonrası ağrı kontrolü için ağrı kesiciler ve diğer ilaçlar kullanılır. Operasyon sonrası dönemde hastaların mümkün olan en kısa sürede hareket etmeleri teşvik edilir. Bu, iyileşme sürecini hızlandırır ve komplikasyon riskini azaltır. İyileşmeyi desteklemek için dengeli ve besleyici bir diyet önemlidir. Kalsiyum ve D vitamini alımı kemik sağlığı için kritik öneme sahiptir. Kalça kırığı ciddi yaralanmadır ve tedavi süreci genellikle uzun ve zahmetli olabilir. Bu nedenle, hastaların tedavi planlarını doktorla detaylı şekilde tartışmaları gerekir. Tüm tedavi seçeneklerini değerlendirmeleri önemlidir.
