Doğum öncesinde veya sonrasındaki dönemde bebeklerde çeşitli sağlık sorunlarıyla karşılaşılabilir. Spina bifida meningosel bunlardan biri olup, omurilik yapısının açıkta kalması durumudur. Nöral tüp hasarı adı verilen durum sonucunda beyin ve kas gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir. Cerrahi müdahale sonucunda iyileşme sağlandığı bilinir.

Kelime anlamı olarak ayrık anlamına gelen spina bifida, ortopedik sağlık açısından risk oluşturur. Bununla beraber gelişim açısından yetişkinlik dönemi için bazı sorunlara sebep olmaktadır. Kas ve eklem kontrolü gerektiren hareketlerin yapılması zorlaşır. Yürüme, merdiven çıkma gibi temel fonksiyonlarda aksama yaşanır. Ek olarak omurga üzerindeki sorunlardan kaynaklanan duruş bozukluklarından bahsedilir.

Meningosel Nedir?

Bebeklik çağında karşılaşılan ortopedik bir hastalıktır. Spina bifida çeşitleri ve yaşanan belirtiler, hastadan hastaya değişiklik gösterir. Meningosel nedir ve nasıl teşhis edilir gibi sorular kişiler tarafından merak edilmektedir. Spina bifida aperta ve occulta olarak iki temel başlığa ayrılır. Occulta, spina bifida hastalığının kapalı bir biçimde gelişen türüdür. Uzman hekim tarafından yapılan ön muayenede anlaşılamayabilir. Bu nedenle radyolojik görüntüleme sistemleri sayesinde teşhis edilir.

Spina bifida aperta türü, açık bir şekilde belirtiler görülmektedir. Hastanın omurga yapısı üzerinde gözle görülür bir şekilde anlaşılır. Miyelomeningosel ve meningosel olarak iki alt derecelendirme türü mevcuttur. Kese oluşumunun içerisinde sinir ve omurilik dokusu görüldüğü için en riskli spina bifida çeşididir.

Spina bifida meningosel ise doğumsal etkenler nedeniyle oluştuğu bilinir. Çoğunlukla gebelik sürecinin başlangıç döneminde anne karnında oluşur. Beyin ve omurilik sağlığını doğrudan tehdit ettiği için erken seviyelerde teşhis edilmelidir. Doğum öncesindeki fetal dönemde ve doğum sonrasında olarak iki farklı çeşit cerrahi müdahaleden bahsedilir. Bebeklik çağında meningosel oldukça nadir karşılaşılan bir durumdur.

Neden Oluşur?

Hastalığın kişiler üzerinde neden ortaya çıktığı net olarak açıklanamamaktadır. Ancak risk faktörü niteliği taşıyan birtakım etkenlerden söz edilebilir. Hamilelik sürecinde gelişim açısından gerekli olan vitamin ve takviyelerin eksikliği spina bifida meningosel tipini tetikleyebilir. Aynı zamanda gebelik döneminde kişinin sıcaklığının beklenmedik bir şekilde yükselebilir.

Folik asit, B9 vitamini aracılığıyla besinlerden kazanılan bir üründür. Vücutta eksikliğinin olduğu durumların spina bifida hastalığına neden olduğu tahmin edilir. Radyasyon ve zararlı ışınlara maruz kalmanın da omurga sağlığı açısından olumsuz etkileri bulunur. Kandaki insülin değerinin kontrol altında tutulmamasına bağlı olarak diyabet hastalığı oluşur.

Hamileliği gençlik ya da ileri yetişkinlik döneminde yaşayan kadınların spina bifida teşhisine sahip bebek dünyaya getirebilir. Aynı zamanda kalıtsal faktörlerin etkisinden de söz edilebilir. Aile içerisinde nöral tüp hasarı olarak tanımlanan ortopedik sağlık sorunu görülmektedir.

Spina Bifida Meningosel Belirtileri 

Anne karnında ultrason muayenesi sırasında teşhis edilebilir. Bazı hastalarda ise doğum sonrası süreçte anlaşılmaktadır. Sırt bölgesi üzerinde dışarıdan kese şeklinde görünümüyle fark edilir. Genellikle sırt üzerinde yer almaktadır. Spina bifidanın bazı türlerinde omurga ve iskelet yapısının çeşitli yerlerinde görülebilir.

Belirtilerin teşhisinin ardından tedavi edilmediği takdirde ciddi sonuçlar doğurabilir. Bağırsak ve idrar yolu sorunlarından dolayı çeşitli rahatsızlıklara sebep olur. Nörolojik anlamda kişiyi olumsuz yönde etkileyen sorunlar yaşanır. Hidrosefali, beyin içerisinde sıvı toplanmasından söz edilir.

Ortopedi ve travmatoloji uzmanlığı çerçevesinde yapılan fiziki muayene ve görüntüleme testlerinin ardından bazı bulgularla karşılaşılır. Sırt bölgesinden dış kısma doğru ilerleyen kese oluşumu söz konusudur. Omurilik zarları ile çevrili olup iç yapısında herhangi bir sinir dokusu bulunmaz. Bu nedenle kişinin sağlığını büyük ölçüde riske atmamaktadır.

• Bacak ve kollar üzerinde hissedilir bir biçimde kontrol kaybı yaşanır.
• Gergin omurilik yapısı da meningosel belirtileri arasındadır.
• Hastalarda iskelet sisteminin eğrilmesi olarak bilinen skolyoz rahatsızlığına rastlanır.
• Aşırı kilo alımı sonucunda obezite de spina bifida hastalığını tetikler.
• Erken dönemde hamilelik
• Depresyon
• Sırt bölgesinde yaraların oluşması
• Bilişsel işleyişlerde gerileme
• Kas ve doku yapılarının gevşeyerek kontrol sağlanamaması

Tedavi Yöntemleri 

Spina bifida meningosel hastalığının teşhisinin ardından erken dönemde tedavi planı oluşturulmalıdır. Anne adayına doğum öncesi yapılan test ve taramalar sonucunda hangi spina bifida çeşidi olduğu konusunda karar verilir. Fetal dönemde yapılan cerrahi müdahale oldukça önemlidir. Hamilelik sürecinde anne adayının rahmi içerisinde işlemler gerçekleştirilir.

Kişinin spina bifida belirtileri doğrultusunda anne karnında ya da doğumun ertesinde gerekli müdahale uygulanır. Bebeğin sinir sistemi gelişimi ve omurilik yapısı onarılarak hareket fonksiyonları düzenlenir. Aynı zamanda kişilerin günlük hayat içerisinde destek almadan ihtiyaçlarını giderebilir.

Ameliyat seçeneğinin haricinde fizik tedavi egzersizleri ile omurga üzerindeki biçimsel bozukluklar iyileştirilir. Beraberinde ise bacakların hareketinde yardımcı olan kasların güçlenmesi sağlanır. Uzman hekim tarafından tedavi amacıyla oluşturulan egzersizler düzenli olarak yapılmalıdır.