Beynin motor kontrol merkezlerinde hasar sonucu gelişen bir hareket bozukluğudur. Diskinetik serebral palsi özellikle istemsiz ve kontrolsüz hareketlerle karakterizedir. Kas tonusu sürekli değişir, bazen çok sert, bazen çok gevşek olabilir. Bu durum, kasların sürekli istemsiz hareket etmesine yol açar. Yüz, kol ve bacak kaslarında kontrolsüz hareketler görülür. Konuşma, yutma ve el becerileri gibi motor fonksiyonları etkileyebilir. Beyin felci tiplerinden biridir.
Diskinetik Serebral Palsi Belirtileri Nelerdir?
Kas tonusunun istemsiz değişiklikleri. Kaslar bazen aşırı gerilir, bazen de aşırı gevşer. Bu durum duruşlarda bozulmalara neden olabilir. Hızlı, ani ve istemsiz hareketler. Bu hareketler özellikle kollar, bacaklar ve yüz kaslarında görülür ve sürekli değişiklik gösterir. Yavaş, kıvrılarak yapılan istemsiz hareketler. Bu hareketler özellikle ellerde ve ayaklarda belirgin olabilir. Kas tonusu bazen artar, bazen azalır, bu da denge ve koordinasyonu zorlaştırır.
Kontrolsüz kas hareketleri yüz, ağız ve dilde de görülebilir, bu da konuşmayı etkileyebilir. Nesneleri tutmak, yazı yazmak gibi ince motor hareketlerde zorlanma olabilir. Yüzde istem dışı mimik veya kasılmalar olabilir. İstemsiz hareketler ve kas tonusu değişiklikleri dengeyi zorlaştırabilir. Koordinasyon sorunlarına neden olabilir. Diskinetik serebral palsi beynin bazal ganglion bölgesinde oluşan hasardan kaynaklanır. Bu belirtiler günlük aktiviteleri önemli ölçüde etkileyebilir.
Diskinetik Serebral Palsi Neden Olur?
Anne karnındaki bebeğin beynine yeterli oksijen gitmemesi, plasenta problemleri, annede enfeksiyon. Zor veya uzun süren doğumlar, doğum sırasında oksijen yetersizliği veya beyin kanaması gibi komplikasyonlar. Yeni doğan döneminde geçirilen ciddi enfeksiyonlar (örneğin menenjit), beyin kanaması ve kafa travması. Yenidoğan sarılığı nedeniyle kanda aşırı bilirubin birikmesi, beyin dokularına zarar verebilir. Özellikle diskinetik serebral palsi yaşanmasına yol açabilir. Bu tür serebral palside, istemsiz hareketler (atetoz, distoni) ve kas tonusunda değişiklikler sıkça görülür.
Diskinetik Serebral Palsi Tedavileri Nelerdir?
Fizik tedavi, kas gücünü artırmak, koordinasyonu geliştirmek ve eklem hareket açıklığını korumak için kullanılır. Bu, özellikle spastisiteyi azaltmaya ve hareketliliği artırmaya yardımcı olur. Ergoterapi, günlük yaşam aktivitelerinde bağımsızlığı artırmaya yönelik becerilerin geliştirilmesi için kullanılır. Kas tonusundaki dalgalanmaları azaltmak için oral yolla alınan ilaçlar kullanılır. Spastisiteyi hedef alan, istemsiz kas kasılmalarını hafifletmeye yardımcı olan enjeksiyonlar.
Antikolinerjik ilaçlar, istem dışı kas kasılmaları gibi semptomları yönetmeye yardımcı olabilir. Selektif dorsal rizotomi, spastisiteyi azaltmak için sinir köküne yönelik yapılan ameliyattır. Ancak diskinetik serebral palsi için kullanımı sınırlıdır. Derin beyin stimülasyonu, bazal ganglionlara yerleştirilen elektrotlarla uygulanır. İstemsiz hareketlerin kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir. Ortez ve splint, vücudu stabilize etmek ve hareketi desteklemek için kullanılan cihazlardır.
Konuşma terapisi ve iletişim cihazları, konuşma güçlüğü çeken hastalar için iletişimi geliştirmek amacıyla kullanılır. Suda yapılan egzersizler kasları rahatlatır ve hareket kabiliyetini artırabilir. Hipoterapi, kas tonusunu dengelemeye ve motor fonksiyonları geliştirmeye yardımcı olabilir. Tedavi genellikle bireye özel planlanır ve semptomların şiddetine, hastanın yaşına ve yaşam tarzına göre uyarlanır. Diskinetik serebral palsi bulunan bireylerde tedavi süreci uzun vadeli olur. Sürekli izleme ve uyarlama gerektirebilir.
