Omurilik üzerinde açıklık oluşumu sonucunda ortaya çıkan bir hastalıktır. Bebeklerde, gelişimsel etkenlerin neden olduğu tahmin edilir. Spina bifida tedavisi hastaya özel olarak planlanan bir süreçtir. Alanında uzman hekimler tarafından yürütülmesi gerekir. Düzenli folik asit kullanımı oldukça belirleyicidir. Özellikle anne adayı, B vitamini ve folik asit değerlerini düşürecek alışkanlıklardan uzak durmalıdır. Aynı zamanda diyabet ve kilo artışı gibi durumlardan kaçınılmalıdır. Bazı kişilerde omurga yapısındaki açıklık son derece tehlikeli boyutlara ulaşır. Bu nedenle doğum sonrasında, spina bifida ameliyatı kararı alınır. Spina bifidayı hedef alan iyileşme sürecinde kese oluşumu sonucunda enfeksiyon ihtimali engellenir.

Spina Bifida Nasıl Anlaşılır?

Hamileliğin ikinci trimester döneminde yapılan tetkikler sonucunda anlaşılmaktadır. Üçlü tarama testi ve ultrason görüntüleme yöntemleriyle detaylı olarak teşhis edilir. Kan tahlilleri de spina bifida teşhisi için eşdeğer önem taşmaktadır. Ancak bazı kişilerde doğuma yakın süreçte veya bebek dünyaya geldiğinde tespit edilir.

İskelet sistemi üzerinde, çeşitli derecelerde ve boyutlarda bozulmalar oluşmaktadır. Hangi bölge üzerinde omurga açıklığı oluşmasıyla bağlantılı olarak farklı belirtiler görülür. Spina bifida occulta hastalığında sinir dokusu zarar görmediği için ileri olmayan düzeyde etkileri olur. Başlangıç seviyesinde belirtiler görülen kişilerin spina bifida tedavisi için cerrahi operasyona yer verilmez.

Spina Bifida Tipleri Nelerdir?

En ileri seviyede belirtilerin yaşandığı spina bifida hastalarında hayati işlevlerin aksadığı gözlemlenir. Bağırsak işleyişinde sorunlara rastlanır. Bacaklarda güç kaybı ve biçimsel bozukluklar gibi bulgular görülür. Bu nedenle yürüyüş gibi aktivitelerde zorluk yaşanmaktadır. Omurga eğrilmesi olarak tanımlanan skolyoz problemiyle karşılaşılabilir.

Omurga yapısının hangi bölümünde açıklık görüldüğüne göre belirtilerin şiddeti değişiklik gösterir. Hidrosefali yani beyinde bulunan sıvıda dolaşım bozukluğuna rastlanabilir. Hastalığın en kritik öneme sahip belirtilerindendir. Normal seviyenin üzerinde beyin sıvısı olduğu zaman zihinsel gelişimde aksaklıklar yaşanabilir.

Ortopedik ve beyin gelişimi anlamında kişiler üzerinde çok fazla sayıda sıkıntıya neden olmaktadır. Spina bifida tedavisi boyunca hastalığın çok sayıda belirtileri ile karşılaşılır. Detaylı olarak açıklamak gerekirse;

1. Spina Bifida Occulta: Hastalığın teşhisi, diğer türlerine göre oldukça zordur. Genellikler düzenli olarak yapılan omurga röntgeni esnasında görülür. Erken teşhis imkânından dolayı belirtilerin ileri boyutlara ulaşmasının önüne geçilir.
2. Meningosel: Omuriliği koruyan zarların dış kısma doğru kese haline gelmesidir. Kesenin içerisinde yalnızca omurilik sıvısı bulunmaktadır. Spina bifida hastalığının ender görülen bir türüdür.
3. Meningomiyelosel: Omurga açıklığında görülen kesenin içerisinde sinir ve omurilik bulunur. Bu nedenle spina bifida hastalıkları arasında en tehlikeli tipleri arasında sayılmaktadır. El ve ayakların kontrolünde zayıflama görülür. İdrar yollarının sağlıklı bir şekilde çalışmasını sağlayan sinirler hasara uğrayabilir. Dolayısıyla hastaların yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir.

Spina Bifida Tedavi Süreci

Spina bifida teşhisinin ardından hastalığın, omurga üzerinde verdiği hasar değerlendirilir. Kişinin ihtiyacına göre uygulanacak yöntemler belirlenir. Orta ve ileri derecelerdeki belirtilere göre değişmektedir. Spina bifida tedavisi, cerrahi ve cerrahi dışı teknikler içeren aşamaları bulunur. Cerrahi müdahaleler sırasında, dış etkenlere açık durumda olan sinirler kapatılır. Böylelikle ilerleyen dönemlerde oluşabilecek hastalıkların erken dönemde önüne geçilir. Aynı zamanda beyin ve sinir sistemi üzerindeki olumsuz etkileri de bilinir.

Anne karnında teşhis edilen durumlarda doğum öncesinde müdahale edilmesi gerekir. Fetal dönem sırasında tedavi edilmediği takdirde daha ileri düzeyde hastalıklara sebep olur. Sinir sistemi işleyişine bağlı sorunlar yaşanmaktadır. Fetal cerrahi olarak adlandırılan bir tedavi yöntemidir.

Gebeliğin 26. haftasına kadar spina bifida tedavisi yapılması gerekmektedir. İşlemler sırasında, bebeğin omurilik yapısının onarılması amaçlanır. Erken dönemde tedavi sayesinde nörolojik rahatsızlıkların oluşma ihtimali daha düşüktür. Ek olarak koltuk değneği ve diğer destekleyici nitelikteki cihazların kullandığı gözlemlenir.

Spina Bifida ve Fizik Tedavi 

Fizik tedavi egzersizleri sayesinde bacakların üzerindeki biçimsel bozuklukları büyük oranda iyileştirilebilir. Tedavi süreci boyunca kas zayıflığı da giderilmektedir. Aynı zamanda spina bifida dolayısıyla oluşan hareket kısıtlılığını en aza indirmeyi sağlar. Her hastanın ihtiyaçlarına yönelik olarak planlanır. Düzenli olarak yapılan egzersizler ve bandajlama teknikleriyle iyileşme sürecine olumlu yönde etki eder.

Erken dönemde spina bifida tedavisi yapılmadığı takdirde ortopedik sağlığı tehdit etmektedir. Ortopedi uzmanlığı, beyin ve sinir cerrahisi çerçevesinde gerçekleştirilen kapsamlı muayene yapılır. Tanı ve tetkik amacıyla yapılan testlerin sonucunda kişide bulunan spina bifidanın türü ve tedavi yöntemine karar verilir.